We zijn bang om iets te missen en trappen daarom steeds weer in de val. Ten eerste bij het kiezen en later bij het opzetten van een online leeromgeving. We willen functionaliteit. Hoe meer hoe beter! Toegegeven. In een eerdere rol als product owner liep ik ook in de val van FOMO (Fear Of Missing Out). Gelukkig schijnt dit menselijk te zijn. Maar ook vaak onwenselijk. Het ontdekken van designprincipes helpt me nu nog dagelijks bij het adviseren van klanten over het opzetten van hun learning managementsysteem. Maar ik ken mijn rol.
Een snoepwinkel beginnen
In 2014 begon ik met mijn functie van product owner van een leeromgeving voor 40.000 studenten van een van de grootste en mooiste leerinstituten van Nederland, ICM opleidingen en trainingen. Er waren op dat moment veel klachten over het platform en de algemene waardering schommelde rond een zes. Ik herinner mij nog dat ik in mijn eerste weken veel rondjes liep door de organisatie om te achterhalen wat er zoal gepland of gewenst was. Het resultaat was een steeds langere verlanglijst van wat het platform allemaal zou moeten kunnen. De backlog was al snel een soort snoepwinkel waaraan iedereen zijn lekkerste snoepje had toegevoegd. Vol trots stuurde ik updates over wat voor mooie functionaliteiten er allemaal bij zouden komen.
Meer snoep, minder waardering
De maanden daarna verliepen moeizaam, omdat er zo veel nieuwe functionaliteiten moesten gelanceerd worden. Dat ging met horten en stoten. Het vreemde was dat de toegevoegde functionaliteiten zich niet vertaalden in een hogere waardering van het platform. En dat nu de bezoeker zo veel mooie dingen kon doen! Ook binnen de organisatie veranderde er weinig, de medewerkers en docenten bleven aangeven dat er toch ‘zo veel meer mogelijk zou moeten zijn’. Maar de nieuwe functionaliteiten werden nauwelijks in gebruik genomen.
Rams en Brands
Een ommezwaai in denken kwam er na een gesprek met Bas Brands, een getalenteerd platformontwikkelaar en designer. Hij introduceerde het denken van Dieter Rams, de iconische productdesigner (en beïnvloeder van Steve Jobs) die in het begin van de jaren 80 talloze bekende producten introduceerde. Zijn 10 grondbeginselen geven richting aan een goed design waar eindgebruikers gelukkig van worden. (Er zijn overigens meer designprincipes die elkaar vooral aanvullen, zoals de Usability Heuristics van Jakob Nielsen of het door Google bedachte Material Design).
Minder rommelig, meer innovatie en detail
Toen ik met die designprincipes in gedachten naar het platform keek, viel mij pas op hoeveel onbegrijpelijke knoppen en acties er waren. Hierdoor was het geheel rommelig en verwarrend. Ook was het lastig om een mooi design door te voeren. Alle objecten vochten om aandacht. Ik probeerde om met zo min mogelijk knoppen en acties zoveel mogelijk resultaat te verkrijgen. Met de hulp van Bas heb ik toen grote stappen gezet. In de jaren daarna bouwden we verder met het developmentteam. Gebruikersfeedback stond centraal. Met als hoogtepunt de laatste meting: de algemene waardering was gestegen van een 6 naar een 8,1 (!).
Je bent een product owner, geen designer
Mij helpt het als product owner om zelf een visie te hebben over hoe ik wil dat een leerplatform eruitziet en wordt ervaren. Het doorontwikkelen of opzetten van platforms gaat vooral over het toevoegen van relevante functionaliteit. Door continu te meten of schermen drukker worden en ook requirements te schrijven die rust en elegantie waarborgen, zet je development teams en designers op het goede spoor. Ga niet op de stoel van de designer (of frontender) zitten en het design beïnvloeden. Design is een vak. Designers weten hoe je met kijkrichtingen, ‘call to actions’, blokposities, lettertypes en kleuren de cursist helpt snel te vinden wat hij of zij nodig heeft. En voor de product owners. Denk aan FOMO en blijf bij je eigen rol: richting geven aan de juiste ontwikkelingskoers, niet de invulling ervan.
